POLECANE KSIĄŻKI

Józef Czapski Rozproszone (tom 1 i 2)

Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2021

Jest o pięknych ludziach, tragicznej historii i bezlitosnej polityce, ale też o literaturze i malarstwie (zarówno tym uznanym, jak niedocenionym). A ponieważ autor był świadkiem niemal całego XX wieku (urodził się w 1896, a zmarł w 1993 roku) i to w różnych jego wymiarach (chociażby jako arystokrata i uczestnik artystycznej bohemy międzywojnia, żołnierz i intelektualista, współtwórca paryskiej „Kultury” i autor wspomnień Na nieludzkiej ziemi), więc perspektywę refleksji miał unikatową. Na dodatek był mądrym, ideowym i dobrym człowiekiem. A wreszcie – używał pięknej polszczyzny.

Zebrane w dwóch tomach rozproszone dotąd teksty Józefa Czapskiego pochodzą zarówno z czasów II RP (między innymi z krakowskiego „Czasu” i „Wiadomości Literackich”), II wojny światowej („Orzeł Biały”), jak i okresu emigracyjnego (tu głównie z „Kultury”, ale też z „Zeszytów Literackich” czy „Tygodnika Powszechnego”). Są różne w formie, tematach i wadze, jednak razem dają obraz tamtych czasów z ich poziomem myślowym oraz klimatem etycznym i obyczajowym.

Osobną wartością jest zamieszczony w Aneksie Raport z podróży podjętej przez hr. Józefa Czapskiego w celu odnalezienia kpt. broni Bronisława Romera z I Pułku Ułanów Korpusu Polskiego Dowbora-Muśnickiego – przejmująca autentyzmem relacja z wyprawy na tereny bolszewickiej Rosji na przełomie 1918 i 1919 roku.

kb