POLECANE KSIĄŻKI

Witold GombrowiczVaria 1

Wydawnictwo Literackie, Kraków 2020

Gombrowiczolodzy wyliczyli, że teksty rozproszone popełnione przez ich Mistrza przynajmniej pod względem objętości dorównują tytułom uchodzącym za kanoniczne, bo stricte literackie – zbiorowi opowiadań, „oficjalnym” powieściom i Opętanym, trzem dramatom oraz oczywiście Dziennikowi. Okazuje się również, że owe – jak to, parafrazując Mistrza, ujął Włodzimierz Bolecki – „teksty drugorzędne” mają często walor absolutnie „pierwszorzędnych”. A bez ich lektury nie sposób pojąć istoty zjawiska „Gombrowicz”.

Zakrojone na trzy tomy nowe wydanie gombrowiczowskich variów składa się z form rozmaitych. W wydanym właśnie tomie pierwszym dominują felietony i recenzje – pisane z charakterystyczną przewrotną ironią (zawsze zabarwioną autorskim „ja”, czasami zaś nieskrywaną pewnością swojej racji czy też poczuciem wyższości). A omawia Gombrowicz książki – i zjawiska! – rozmaite: od prozy Wandy Wasilewskiej (momentami chwali!), po manifest artystyczny Jerzego Andrzejewskiego oraz Wstęp do psychoanalizy Zygmunta Freuda. Są też jego własne drobiazgi prozatorskie (choćby przezabawny Dramat baronostwa), a także szkicowe wersje Ferdydurke.

Równie ciekawie zapowiada się tom drugi: pasjonująca może być w nim chociażby lektura polemik z udziałem Gombrowicza oraz napaści na pisarza pojawiających się w prasie PRL, ale także w tytułach emigracyjnych. Tom trzeci przynieść ma natomiast między innymi wywiady prasowe Gombrowicza.

(kb)